Agriculture & Rural Affairs

Ce travail a été réalisé par trois étudiants inscrits dans des facultés différentes de l'UCL. Fruit de deux années de Master, il s'inscrit dans le cadre de la formation en création de PME. Adrien Dewalque, Simon De Roo et Angelo Rodriguez Garcia ont étudié la faisabilité de la création d'une entreprise axée sur la conception, la production, la distribution et la fourniture de maintenance pour des unités de micro-cogénération de petite puissance alimentées au biogaz à destination des agriculteurs wallons. Pour faire tourner ces installations, aucune culture énergétique n'est exigée, seuls les lisiers  et fumiers provenant du bétail bovin des exploitations locales étant requis. Un contrat de maintenance de sept ans est proposé aux éleveurs. Le business model mis au point est basé sur le système du tiers investisseur. L'offre proposée in fine aux agriculteurs concerne une unité de cogénération de 10 kW rentable après cinq à huit ans, vendue au prix de 138.000 euros. Baptisé Ogees, ce projet entrepreneurial s'inscrit dans le contexte de la réduction de la dépendance énergétique wallonne et européenne, et dans celui de la diversification des revenus des agriculteurs.

Little Food is pionier en marktleider in de kweek, verwerking en promotie van krekels voor menselijke consumptie. Het duo startte hun research eind 2013, het eerste product lag in de winkels in augustus 2015. Het team breidde uit en in 2017 verhuisdes het naar Greenbizz (Laken) waar het de eerste en grootste, Belgische, verticale insectenkwekerij bouwde. De insecten krijgen bio-voer en de werking van Little Food is gebaseerd op het cradle-to-cradle-principe.

Little Food heeft zijn activiteiten in 2019 stopgezet. Het team trok rijke conclusies uit deze ambitieuze ondernemerservaring. Het mislukken van sommigen van de laureaten en toekomstige laureaten van het SE'nSE-Fonds moet niet beschuldigd worden want risico nemen betekent juist ook die mogelijkheid tot mislukking. Een mislukking is een kans om te leren en verder te kunnen gaan met de geleerde lessen. Dit is wat de ondernemers van Little Food hebben gedaan.

Urban Forests ontwikkelt dichte bossen van inheemse boomsoorten die zichzelf in stand houden in een stedelijke of semi-stedelijke omgeving. Het zijn ecologisch rijke bossen met waardevolle ecosystemen die de impact van de menselijke activiteit op het milieu inperken. De bossen groeien uitzonderlijk snel en hebben weinig tot geen onderhoud nodig.

Paysans-Artisans is een coöperatie, ontstaan in 2013 uit verzet tegen de industrialisering van de voedingssector, de uniformisering van smaak en de aantasting van knowhow. De coöperatie verkoopt artisanale, lokale producten van zo’n 60 producenten via een online platform en verschillende verkooppunten in Namen, gerund door vrijwilligers. Verder organiseert de gelijknamige vzw workshops en andere activiteiten om kennis en vaardigheden uit te wisselen. Naast een bedrijf is Paysans-Artisans een burgerbeweging die landbouwers, kleinschalige verwerkers en consumenten met een gemeenschappelijke visie op voeding en landbouw verenigt en versterkt.

Landbouw- en voedingsmodel transformeren

Paysans-Artisans faciliteert wekelijks de verkoop van groeten, fruit, vlees, brood, kaas, boter, confituur, bier, fruitsap, soep, desserten en andere bereide gerechten. Daarnaast levert de coöperatie sinds 2016 producten aan buurtwinkels, boerderijwinkels, scholen, restaurants en traiteurs. Op die manier wordt de keten kort gehouden en wordt de band tussen lokale producenten en afnemers versterkt. Met deze activiteiten streeft Paysans-Artisans naar een transformatie van ons landbouw- en voedingsmodel zodat kleine producenten opnieuw hun plaats kunnen veroveren. Cruciaal hiervoor is een solidariteit tussen producenten en consumenten/burgers, alsook de partnerschappen met andere organisaties in andere regio’s en landen opdat de beweging kan groeien.

Doen en denken 

“We moeten ons voorbereiden op een ander soort model” legt Benoit Dave, coördinator, uit. “We willen mensen leren denken op een andere manier”. Daarom organiseert de vzw ‘Les Ateliers de Paysans-Artisans’ verschillende activiteiten met als rode draad voeding en landbouw. Ze heeft drie pijlers. De eerste pijler omvat vormingen, ‘docu-debatten’ en conferenties rond het herdenken van de voedselketen. Ten tweede organiseert ze workshops rond het plezier van koken en tuinieren, leer je er artisanale drankjes maken en houdt ze Repair Cafés. Dankzij het derde luik kunnen producenten en consumenten kennismaken met artisanale boeren uit andere landen uit Europa, Afrika en Azië. In samenwerking met ‘Les Compagnons Bâtisseurs’ organiseert ze tot slot kampen voor en door jongeren.

La Ferme de Froidmont vzw biedt ten eerste professionele opleidingen en begeleiding aan werkzoekende volwassenen. In de keuken en de zaal van restaurant La Table de Froidmont leren medewerkers al doende de kneepjes van het vak. In de grote moestuin worden ze geïntegreerd in de wereld van de biologische landbouw en permacultuur. Het restaurant serveert smaakvolle gerechten uit de Franse keuken, met biologische en lokale ingrediënten, deels van eigen kweek. Op die manier schrijven ze mee aan het korte-keten-verhaal, met respect voor de natuurlijk biodiversiteit. Ook buurtbewoners kunnen er op hun eigen perceeltje komen zaaien en oogsten.

Veelzijdige missie

La Ferme de Froidmont is sinds 2010 actief in verschillende domeinen, met als voornaamste doelstelling de socio-professionele re-integratie of heroriëntatie van werkzoekende volwassenen. Elk jaar volgen een 30-tal volwassenen er een praktijkgerichte opleiding en begeleidingstraject naar een nieuwe job. En dat werpt zijn vruchten af! De meeste stagiairs vinden namelijk (opnieuw) de weg naar de arbeidsmarkt én hun plaats in de samenleving, wat boost geeft aan hun zelfvertrouwen. La Ferme de Froidmont omvat een restaurant, een moestuin van bijna drie hectaren en transitiewoningen voor zo’n vijftien personen. Daarnaast verhuurt het enkele conferentiezalen en gastenkamers. Op termijn streven de initiatiefnemers naar de ontwikkeling van een heus voedselnetwerk in en rond Rixensart en een complementaire munt voor heel Waals-Brabant.

De Lochting organiseert een duurzame tewerkstelling voor mensen die, tijdelijk of blijvend, moeilijk aansluiting vinden op de reguliere arbeidsmarkt. Dit doen ze met een overtuigde ecologische insteek, door op grote schaal biologische groenten te produceren en verpakken en door ecologisch onderhoud van leefomgeving. De Lochting voorziet begeleiding en ondersteuning op maat, wat de kansen op maatschappelijk zinvol werk zichtbaar verhoogt, ook op lange termijn. Bovendien is ze trots op haar vlotte service en klantgerichtheid. Kortom, het bedrijf blinkt uit in het bewaren van een evenwicht tussen mens, natuur en ondernemerschap. 

De levensboom

Het idee voor De Lochting ontstond in 1992, als antwoord op de prangende vraag naar “jobs-op-maat”. In de jaren erop kreeg het steeds meer vorm en in 1997 volgde de officiële oprichting van de vzw. Sindsdien is het bedrijf aanzienlijk gegroeid en geëvolueerd. Anno 2017 telt De Lochting 163 medewerkers, bouwde het partnerschappen uit met een 15-tal bio-boeren, teelt en levert het op grote schaal groenten en fruit en ontwikkelde het een indrukwekkende groendienst. Zodoende biedt het een passend antwoord op de blijvende vraag naar aangepaste jobs, de groeiende vraag naar bio-voeding en de uitgesproken vraag naar meer groen. En ze zitten niet stil. “We zien ons evolueren naar een netwerkbedrijf, waarin we inspirator kunnen zijn” zegt Luc Maertens, een van de twee directeurs van De Lochting. “We gaan op zoek naar nieuwe partners en streven naar een open samenwerking, die uitgaat van elk zijn sterktes en een win-win oplevert.” Zo levert De Lochting nu al de wortels van haar biologisch witloof aan een melkveehouder die wil overschakelen op de productie van bio-melk.

De keten

De Lochting teelt groenten met respect voor mens en milieu. Zowel de zelfgekweekte groenten als de groenten en droogwaren van andere bio-producenten krijgen er een ecologisch verantwoorde verpakking. Verder levert het groentepakketten en fruitmanden voor particulieren, scholen en bedrijven. De Lochting is met andere woorden actief binnen de verschillende schakels van de voedselketen (productie, verwerking, verpakking, distributie). Dit korte-keten-model brengt een grote transparantie met zich mee die zowel door klanten als medewerkers sterk geapprecieerd wordt. Daarnaast biedt het bedrijf ecologisch groenonderhoud en duurzaam groenaanleg, van maaien en snoeien, tot bomen planten en het plaatsen van omheindingen. Ten slotte kan je beroep doen op De Lochting voor ecologisch onderhoud van grafmonumenten of voor de strijd tegen zwerfvuil. Tijdens deze brede waaier aan activiteiten, kunnen de medewerkers rekenen op ervaren begeleiders en een aangepaste opleiding.